กำเนิด “พัดจีน” มรดกทางวัฒนธรรม 3,000 ปี

เปิดอ่านแล้ว 1,240 ครั้ง

เจาะประวัติศาสตร์ ล้วงลึกเรื่องราวทางวัฒนธรรมของชนชาติจีน กับจุดกำเนิดของ “พัด” ต้นแบบสิ่งประดิษฐ์ที่แพร่อิทธิพลไปทั่วโลก

“พัดจีน” เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่ถูกสืบสานร่วมประวัติศาสตร์ชาติจีนมายาวนานกว่า 3,000 ปี จนจีนได้สมญานามว่า เป็นอาณาจักรแห่งพัด มีหนังสือโบราณบันทึกถึงจุดกำเนิดของพัดจีนว่ามีมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์อิน แต่ไม่ได้เป็นอุปกรณ์สำหรับคลายร้อนเหมือนที่ใช้กันในปัจจุบัน แต่เป็นเครื่องประดับของพระมหากษัตริย์ การแสดงถึงอำนาจ ความยิ่งใหญ่ และความอลังการ โดยพัดจีนในสมัยนั้นถูกสานด้วยขนไก่ป่าชนิดหนึ่ง เวลาขบวนของกษัตริย์เสด็จออกท้องพระโรงหรือเดินทางไปยังที่ต่างๆ จะมีคนถือพัดขนาดใหญ่เดินตามหลังด้วย

ในยุคต่อๆ มาพัดจีนเริ่มเป็นที่นิยมในชนชั้นอื่นๆ และใช้วัสดุที่หาได้ทั่วไปตามธรรมชาติ เช่น ไม้ไผ่ ผ้าต่วน กระดาษ ขนสัตว์ และเริ่มนำมาใช้สำหรับพัดเพื่อคลายความร้อน แต่ก็ยังมีเหตุผลและกุศโลบายอื่นๆ แฝงอยู่ในพัดอย่าง สถานะทางสังคม ชนชั้น การความเป็นชายหญิง บอกความเป้าหมายในชีวิต รวมไปถึงเป็นของที่ระลึกให้แก่กัน โดยนักศิลปะชาวจีนต่างแสดงฝีมือรังสรรค์ศิลปะอันงดงามลงบนพัด ส่วนนักกวีก็จะเขียนบทกลอนหรือกวี แสดงให้เห็นถึงความรู้และฐานะอันสูงส่งของเจ้าของพัด

ปัจจุบันพัดจีนได้กลายเป็นภูมิปัญญาของตะวันออก บางครั้งมีการเรียกว่าเป็นหนึ่งใน “วัฒนธรรมต้นไผ่” ซึ่งเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของชาวจีน และยังเป็นหนึ่งในสิ่งประดิษฐ์อันเป็นมงคลตามความเชื่อของชาวจีน เพราะว่าพัดในภาษาจีนออกเสียงว่า “ซ่าน” หรือ “ซ่านจื่อ” ซึ่งไปพ้องเสียงกับคำว่า “ซ่าน” ที่แปลว่า ความดีงาม ถ้าสังเกตในนวนิยายจีน หรือซีรีส์ที่กล่าวถึงเทพของจีนจะมีของติดกายเป็นพัด เพราะสื่อสารถึงความดีงามนั่นเอง